Voorjaarscontrole zonder het bijenvolk te storen

Voorjaarscontrole doen of nog even wachten? De voorjaarsbloeiers staan in bloei en op mooie dagen vliegen de eerste bijen er op uit. Natuurlijk ben je nieuwsgierig en wil je weten of je bijenvolken goed de winter doorgekomen zijn. Ontdek hier hoe je de eerste voorjaarscontrole doet zonder je bijenvolken te storen.

Update 6 april 2023

Trouw kopte op 25 maart 2023: "Bijenvolken sterven bij bosjes, en niemand weet waarom". Bee Foundation maakte onlangs de trieste balans op: 37% van de bijenvolken overleefde de winter 2022-2023 niet!

Ik trek het me persoonlijk aan als een van mijn bijenvolken dood is. Mijn missie is bijenvolken te laten gedijen, niet alleen te laten overleven. Honingbijen zijn in wezen nog steeds wilde dieren die het beste zonder vertroetelen gedijen, maar wel onze zorg nodig hebben. Het is zoeken naar balans tussen de gedachte dat het openen van een bijenkast een ongerechtvaardige inbreuk is en een enorme verstoring voor je bijen - en dit te gebruiken als excuus voor verwaarlozing - en werkelijk goed voor je bijen zorgen.

Met deze blog wil ik je op weg helpen deze balans te herstellen.

Waarom wil je de voorjaarscontrole doen?

Bedenk eerst waarom je in een bijenkast wil kijken voordat je de kast openmaakt. Dat geldt niet alleen nu bij de voorjaarscontrole, maar ook voor controles in de zomer. Om te weten of je bijen goed de winter doorgekomen zijn hoef je een bijenvolk niet te openen. Zeker niet bij lage temperaturen! Gezonde bijenvolken zijn volop aan het broeden en de temperatuur in het broednest loopt op tot 35 graden Celsius. Maak je nu een bijenkast open, dan koelt het broed sterk af. In het vroege voorjaar heb je daarom nog niets te zoeken in een bijenvolk! Maar hoe weet je af alles in orde is? Daar kom je achter door jezelf vier vragen te stellen en de antwoorden te vinden door je bijen goed te observeren.

Vier vragen in de plaats van voorjaarscontrole

Observeer je bijenvolken op een mooie voorjaarsdag (zonnig, weinig wind, temperatuur 8 graden Celsius of hoger) en stel jezelf de volgende vier vragen:

1. Vliegen de bijen actief? Vergelijk de activiteit met andere volken op je bijenstand.
2. Komt er stuifmeel binnen?
3. Lopen er bijen onrustig op de vliegplank en de voorkant van de bijenkast?
4. Voelt de bijenkast zwaar aan? Til de kast op om het gewicht te schatten. Vergelijk het gewicht met je andere volken.

Als je deze vier vragen beantwoord kan je een goede inschatting maken van de toestand van je bijenvolken.

Vraag 1 en 2. Vliegen bijen actief en komt er stuifmeel binnen?

Antwoord: Mijn bijen vliegen actief én er komt stuifmeel binnen

Als je bijen actief vliegen en met stuifmeel terug komen is de kans groot dat het bijenvolk in orde is! Volken met een goede koningin groeien in het voorjaar als een mall. Stuifmeel is de bouwstof voor een bijenvolk. Als er stuifmeel binnenkomt is er al een broednest.

Voorjaarscontrole is niet altijd nodig. Veel vliegactiviteit en de bijen komen met stuifmeel terug. Deze bijenvolken zijn in orde.

Antwoord: Er komt géén stuifmeel binnen

Komt er bij een bijenvolk geen stuifmeel binnen dan betekend dat niet direct dat er iets mis is. Sommige koninginnen beginnen later met eitjes leggen. Dat is het teken dat de bijen eropuit gaan om stuifmeel te verzamelen. Vergelijk je waarneming met andere volken op je bijenstand en maak er een notitie van.

Vraag 3. Lopen er bijen lopen onrustig over de vliegplank?

Antwoord: Nee, alles ziet er normaal uit

Mooi! Dan is er een koningin in het volk. Door haar feromonen zorgt de koningin voor harmonie en binding van het bijenvolk.

Antwoord: Ja, er lopen bijen zoekend over de vliegplank

Lopen bijen zoekend over de vliegplank en de voorkant van de kast dan is er een grote kans dat de koningin dood is. Maak een aantekening zodat je bij de voorjaarsinspectie extra goed oplet of dit volk in orde is. Nu kan je nog niets doen.

Tip: schrijf je aantekeningen op het dak van je bijenkast, dan zie je in een oogopslag de bijzonderheden van je vorige bezoek.

Maak aantekeningen op het dak van je bijenkast.

Vraag 4: Voelt de bijenkast zwaar aan?

Antwoord:  Als ik mijn bijenkast oplicht voelt die best zwaar aan

Voelt een bijenkast zwaar aan dan is er nog voldoende wintervoorraad in het bijenvolk. Heb je de bijenvolken met 15-20 kg voedsel ingewinterd dan is er voldoende voedsel tot in April.

Antwoord: Mijn bijenkast voelt erg licht aan

Is een bijenkast licht in vergelijking met je andere kasten dan kan het bijenvolk door zijn voedselvoorraad heen zijn. Geef ze direct een pak suikerdeeg! Maak een gat in het pak en leg het met het gat naar beneden op de voeropening in de dekplank.

Tip: Klik hier voor tips om in te schatten of je bijenvolken nog genoeg voer hebben >>

Doe mee!

Ben jij er ook klaar mee dat je elk jaar je bijenvolken verliest? Wil je een oplossing tegen bijensterfte die wél werkt? Wil je niet telkens weer geconfronteerd worden met lege bijenkasten aan het einde van de winter? Maar wil je weer genieten van je bijen?  Met meer plezier en succes bijen houden? Wordt dan lid van de Bijenclub, daar sta ik klaar met mijn team om je op weg te helpen!

Meer weten wat de Bijenclub voor jou kan betekenen? Kijk snel op: https://bijenclub.com/bijencoach/