Voorjaarscontrole zonder het bijenvolk te storen
24 februari 2017 

Voorjaarscontrole zonder het bijenvolk te storen

Voorjaarscontrole doen of nog even wachten? De eerste krokussen staan in bloei en op mooie dagen vliegen de eerste bijen er opuit. Natuurlijk ben je niewsgierig en wil je weten of je bijenvolken goed de winter doorgekomen zijn. Ontdek hier hoe je de eerste voorjaarscontrole doet zonder je bijenvolken te storen.

Waarom wil je de voorjaarscontrole doen?

Bedenk eerst waarom je in een bijenkast wil kijken voordat je de kast openmaakt. Dat geld niet alleen nu bij de voorjaarscontrole, maar ook voor controles in de zomer. Om te weten of je bijen goed de winter doorgekomen zijn hoef je bijenvolken helemaal niet te openen. Zeker niet bij lage temperaturen! Als het bijenvolk aan het broeden is, loopt de temperatuur in het volk op tot 35 graden Celsius. Maak je nu een bijenkast open dan koelt het broed veel te sterk af. In het vroege voorjaar heb je daarom nog niets te zoeken in een bijenvolk! Maar hoe weet je af alles in orde is? Daar kom je achter door jezelf vier vragen te stellen.

Vier vragen in de plaats van voorjaarscontrole

Observeer je bijenvolken op een mooie winterdag (zonnig, weinig wind, temperatuur 8 graden Celsius of hoger) en stel jezelf de volgende vier vragen:

  1. Vliegen de bijen actief? Vergelijk de activiteit met andere volken.
  2. Komt er stuifmeel binnen?
  3. Lopen er bijen onrustig op de vliegplank en de voorkant van de bijenkast?
  4. Voelt de bijenkast zwaar aan? Til de kast op om het gewicht te schatten. Vergelijk het gewicht met je andere volken.

Als je deze vier vragen beantwoord kan je een goede inschatting maken van de toestand van je bijenvolken.

Vraag 1 en 2. Vliegen bijen actief en komt er stuifmeel binnen?

Antwoord: Mijn bijen vliegen actief én er komt stuifmeel binnen

Als je bijen actief vliegen en met stuifmeel terug komen is de kans groot dat het volk in orde is! Volken met een goede koningin zijn eager om te groeien. Stuifmeel is de bouwstof voor een bijenvolk. Waarschijnlijk is er al een broednestje.


Voorjaarscontrole is niet altijd nodig. Veel vliegactiviteit en de bijen komen met stuifmeel terug. Deze bijenvolken zijn in orde.

Antwoord: Er komt géén stuifmeel binnen

Komt er bij een bijenvolk geen stuifmeel binnen dan betekend dat niet direct dat er iets mis is. Sommige koninginnen beginnen later met eitjes leggen. Dat is het teken dat de bijen eropuit gaan om stuifmeel te verzamelen. Vergelijk je waarneming met andere volken op je bijenstand en maak er een notitie van.

Vraag 3. Lopen er bijen lopen onrustig over de vliegplank?

Antwoord: Nee, alles ziet er normaal uit

Mooi! Dan is er een koningin in het volk. Door haar feromonen zorgt de koningin voor harmonie en binding van het bijenvolk.

Antwoord: Ja, er lopen bijen zoekend over de vliegplank

Lopen bijen zoekend over de vliegplank en de voorkant van de kast dan is er een grote kans dat de koningin dood is. Maak een aantekening zodat je bij de voorjaarsinspectie extra goed oplet of dit volk in orde is. Nu kan je nog niets doen.

Tip: schrijf je aantekeningen op het dak van je bijenkast, dan zie je in een oogopslag de bijzonderheden van je vorige bezoek.

Aantekingen op het dak van een bijenkast.

Vraag 4: Voelt de bijenkast zwaar aan?

Antwoord:  Als ik mijn bijenkast oplicht voelt die best zwaar aan

Voelt een bijenkast zwaar aan dan is er nog voldoende wintervoorraad in het bijenvolk. Heb je de bijenvolken met 15-20 kg voedsel ingewinterd dan is er voldoende voedsel tot in April.

Antwoord: Mijn bijenkast voelt erg licht aan

Is een bijenkast licht in vergelijking met je andere kasten dan kan het bijenvolk door zijn voedselvoorraad heen zijn. Geef ze direct een pak suikerdeeg! Maak een gat in het pak en leg het met het gat naar beneden op de voeropening in de dekplank.

Tip: Klik hier voor tips om in te schatten of je bijenvolken nog genoeg voer hebben >>

Hoe zijn je volken de winter doorgekomen? Laat een reactie achter, vind ik leuk 😉

Over de schrijver
Hoi, Ik ben Jeroen Vorstman. Ik werkte als bijenonderzoeker voor Wageningen University & Research, Agriterra, voor de Nederlandse Bijenhouders Vereniging. 25 jaar geleden begon ik met bijenhouden, maar al gauw groeide mijn hobby uit tot een professionele imkerij. In 2015 schreef ik het boek Bijenhouden voor iedereen, volgend jaar verschijnt alweer de vijfde druk en daar ben ik super trots op. In 2016 startte ik de online Bijenclub en in 2017 de eerste online imkercursus. Als Bijencoach help ik je graag op weg met het starten als imker. Verder ben ik trotse vader van drie zoons: Guus, Maarten en Joost. En man van mijn prachtige vrouw Dorien.
dick
Door

dick

op 24 Feb 2017

Dit zijn prima tips, bedankt. Met 1 (eerste) volkje is dat vergelijken met andere volken wat lastiger...,-)

ing. Jeroen Vorstman
Door

ing. Jeroen Vorstman

op 24 Feb 2017

Hoi Dick, een goede reden om dit jaar het aantal bijenvolken uit te breiden ;-)

Peter Bernaert
Door

Peter Bernaert

op 24 Feb 2017

Nazicht van de bodemplank: hoeveelheid 'mul' o.m. deeltjes van zegelwas is een maat voor het aantal bijen in de kast.

ing. Jeroen Vorstman
Door

ing. Jeroen Vorstman

op 24 Feb 2017

Hoi Peter, bedankt voor je reactie en een goede aanvulling! Mijn volgende blog gaat over wat de wasmul op de varroalade je verteld.

Jan van Cadsand
Door

Jan van Cadsand

op 25 Feb 2017

Als een kast licht weegt kan hij ook leeg geroofd zijn, dan is het volk erg zwak af of moerloos , in ieder geval niet in orde, en dan moet je het ook niet voeren

ing. Jeroen Vorstman
Door

ing. Jeroen Vorstman

op 27 Feb 2017

Hoi Jan, Een licht volk is niet altijd een zwak volk. Een moerloos volk voeren in deze periode is inderdaad zinloos, maar zoals je schrijft kan het volk van haar voorraden beroofd zijn. In dat geval kan een pak voerdeeg het volk redden van de hongerdood. Blijkt het volk bij de voorjaarsinspectie in april toch te zwak verenig het dan met een sterk volk.

Pascal
Door

Pascal

op 18 Feb 2018

Hallo Jeroen, ik heb gisteren een dood volk aangetroffen, nog voldoende voer, maar ook veel open voer, dit stond gewoon bol in de cellen, veel vocht aangetrokken en gaan gisten, te laat geweest met voeren natuurlijk. Is dit eventueel voor andere volken op te lossen als er veel gistende honing in zit?

Jeroen Vorstman
Door

Jeroen Vorstman

op 18 Feb 2018

Hoi Pascal, vervelend om te horen dat je een dood bijenvolk hebt. Als er veel gistende honing in de raten zit voer het dan niet terug aan je bijen.

Monique
Door

Monique

op 22 Mar 2018

Ik heb een vraag; wij hebben drie bijenkasten en afgelopen zondag hebben we de onderste broedkamers verwijderd. Voor een schoonmaakbeurt. Conclusie bij het even snel checken van de volken; drie gezonde grote volken, halen stuifmeel, maar geen broed…. In twee kasten zitten sinds vorig jaar Een nieuwe koningin. De temperatuur was hier 15 graden, dus warm genoeg voor een snelle update. Wat nu? Komt het door de vorst? Wij weten het even niet.

Jeroen Vorstman
Door

Jeroen Vorstman

op 22 Mar 2018

Hoi Monique, Het kan zijn dat de koningin een legstop had ingelast door de inval van de Siberische beer ;-) Maar als ze nu stuifmeel halen is de kans groot dat er toch een broednestje is, misschien klein en alleen eitjes, maar toch. Als er nu helemaal geen broed in zit dan wordt het wel kritiek. Als de winterbijen dood gaan, dan moeten er natuurlijk wel voldoende nieuwe bijen zijn om ze te vervangen. Helaas kan je nu niets anders doen dan afwachten tot de eerst volgende mogelijkheid voorjaarscontrole.

Reactie plaatsen