Bijendans

Bijen kunnen door het uitvoeren van de bijendans op de raat hun nestgenoten informeren over de richting van en de afstand tot de voedselbron. Door uitwisselen van voedsel kunnen de bijen tevens de geur en de smaak van het voedsel waarnemen. Het aantal malen dat wordt gedanst, meestal op verschillende delen van de raat, hangt samen met de kwaliteit van de drachtbron. Wanneer er veel nectar met een hoge suikerconcentratie beschikbaar is, zal de bij die het voedsel verzameld heeft, vaker dansen en daardoor als regel veel bijen opwekken om voedsel te halen (rekruteren). De bij wordt kennelijk ook gestimuleerd om te dansen, door de gretigheid waarmee het verzamelde voedsel door de bijen wordt aangenomen (zie temperatuurregeling). Karl von Frisch heeft de betekenis van de verschillende dansvormen van bijen ontdekt. Voor het aangeven van de plaats van de voedselbron kunnen, afhankelijk van de afstand tussen het nest en de voedselbron, drie dansvormen worden onderscheiden: rondedans, achtdans of kwispeldans en de sikkeldans.

Ronde dans

De danseres loopt elkele malen in een rondje met een diameter van ongeveer 2cm, stopt en loopt een paar keer in omgekeerde richting. De danseres word in har bewegingen gevolgd door volgbijen, die van tijd tot tijd wat voedsel aangeboden krijgen. De rondedans bevat geen informatie over de richting van de voedselbron. De volgbijen gaan in een straal van enkele tientallen meters, afhankelijk van het ras en de soort, opzoek naar het voedsel (denk echter ook aan roverij).

Achtdans of kwispeldans

De danseres loopt bijvoorbeeld omhoog en kwispelt daarbij met het achterlijf, maakt een rondje naar links, loopt weer kwispelend omhoog en maakt een rondje naar rechts, enz. De figuur die doorlopen wordt, heeft in dit geval de vorm van een liggende 8, waarbij in de samenvallende delen van de rondjes steeds gekwispeld wordt. Informatie over de afstand tot de voedselbron ligt besloten in de danssnelheid, in feite in de lengte van het rechte gedeelte waarin wordt gekwispeld. Hoe korter de afstand is, hoe sneller de bij danst en omgekeerd. Bij het aangeven van de richting vertaalt de danseres de oriëntatie van de voedselbron ten opzichte van de plaats waar de zon staat (horizontaal vlak) in een oriëntatie ten opzichte van de richting waarin de zwaartekracht werkt (op de verticale raat in het donkere nest). Wanneer het voedsel in de richting van de zon gevonden werd, danst de bij op de raat omhoog, dit wil zeggen dat het deel van de dans waarbij de de bij gekwispeld wordt dan naar boven uitgevoerd wordt, dus tegengesteld aan de richting waarin de zwaartekracht werkt. In het veld wordt de zon op de horizon geprojecteerd en de hoek gemeten tussen de richting naar de drachtbron en deze projectie. Bij de dans wordt de zon als het ware in het verticale vlak geprojecteerd, tegenover de richting waarin de zwaartekracht werkt, waarna dezelfde hoek wordt gedanst als in het veld, vliegend naar de drachtbron werd aangehouden. Omgekeerd betekent kwispelend naar beneden lopen op de raat: zoek het voedsel in de tegengestelde richting van waar de zon staat. Verder kunnen alle richtingen ten opzichte van de zon (eigenlijk de projectie van de plaats van de zon op de horizon) aangegeven worden met een hoek ten opzichte van  de richting waarin de zwaartekracht werkt. Deze dansvorm wordt gebruikt om een voedselbron aan te geven die op grotere afstand van de kast ligt. De maximaal aan te geven afstand hangt af van het ras en de soort honingbij (dialecten in de bijentaal).

Sikkeldans

Wanneer de afstand tussen een volk en een voertafel steeds groter wordt, zullen bij korte afstand alle dansende bijen een rondedans maken. Wanneer deze afstand vergroot wordt, kunnen bij een aantal bijenrassen, geleidelijke overgangen tussen ronde en kwispeldans optreden. Deze overgangsvormen staan bekend als sikkeldans.

Met de bijendans geven de bijen niet alleen de richting en de afstand van een voedselbron aan, speurbijen van uit een zwerm geven op deze wijze informatie over de plaats en de kwaliteit van een nieuwe nestgelegenheid.