Veel imkers zijn er druk mee, voorkomen dat hun bijenvolk gaat zwermen. Zwermen is een natuurlijk verschijnsel, dat rond mei-juni plaatsvindt. Een bijenvolk groeit tot haar hogte punt. Op een gegeven moment wordt de bijenkast te klein voor het bijenvolk. Het zal zich willen opsplitsen in meerdere volken.
Bijen verlaten alleen de bijenkast met een koningin. Is het tijd dat het bijenvolk zich gaat splitsen dan legt de oude koningin een bevrucht eitje in een een koninginnencel of zwermcel. Na 16 dagen later loopt er een nieuwe koningin uit.
Voordat de nieuwe koningin uitlooptm vertrekt de oude koningin met een deel van het bijenvolk. Worden er meerdere koninginnen geboren dan zullen ook zij de bijenkast verlaten met een groepje bijen. Er blijft maar 1 koningin over in de bijenkast.
Veel imkers proberen dit zwermen te voorkomen. Zeker in de stad is het niet handig als een zwerm op zoek gaat naar een nieuwe woning. Daar is niet iedereen blij mee. Er zijn een aantal dingen die je kunt doen om het zwermen te voorkomen.
Waarom gaan je bijen zwermen?
Zwermende bijen is een natuurlijk verschijnsel. Het hoort bij hun gedrag. Maar een imker ziet het liever niet. Hij raakt hierdoor een groot deel van zijn bijen kwijt.
Meestal krijgen de bijen een drang tot zwermen in het voorjaar, door de natuurlijk drang tot voortplanting.
Maar ook een te kleine huisvesting kan ervoor zorgen dat je bijen gaan zwermen. Is je bijenvolk zo gegroeid dat de kast te klein wordt dan zal een deel vertrekken. Ook een slecht ventilerende bijenkast zal eerder zorgen voor zwermen.
Stoor je de bijen te vaak, of staat de kast op een drukke plaats, waar de bijen vaak gestoord worden dan kan dit tot zwermen leiden.
Een aantal redenen waarom bijen zwermen:
• Natuurlijke drang tot voortplanting
• Hongerzwerm
• De bijenkast is vol
• De oude moer produceert niet meer voldoende koninginnenstof
• Bijenvolk met aanleg tot zwermen
• Slechte huisvesting
• Vaak verstoren van het bijenvolk
Zwermen van je bijenvolk voorkomen met deze 5 tips
Bijen zwermen om aan volksvermeerdering te doen. Zodra een volk krap komt te zitten wordt het tijd om te gaan zwermen en zich op te splitsen in meerdere volken. Niet alle bijensoorten zwermen even snel. En ook de omstandigheden zorgen ervoor dat een volk trager of helemaal niet gaat zwermen.
Zolang de koningin in de bijenkast is, zal een volk niet vertrekken. De koningin scheidt een feromoon af die ervoor zorgt dat het volk altijd bij haar terugkomt. Maak daar gebruik van bij het voorkomen van zwermen. Met deze tips kun je het zwermen van je bijenvolk vertragen of voorkomen.
Tip 1. Broed afnemen
Het feromoon dat de koningin afscheidt, wordt ook wel koninginnenstof genoemd. Als het volk te groot wordt, is er minder koninginnenstof voor elke bij. Dit is een teken voor het aanzetten van moerdoppen. Hieruit worden de nieuwe koninginnen geboren. Door (verzamel)broedafleggers te maken vertraag je het zwermen.
Tip 2. Ruimte geven
Een bijenvolk zal eerder zwermen als er ruimte gebrek is. Geef daarom in het voorjaar op tijd ruimte!
Tip 3. Een kunstzwerm maken
Het maken van een kunstzwerm doe je als imker voordat er een zwerm afkomt Bij het maken van een kunstzwerm splits je zelf het bijenvolk op in een gedeelte met de oude koningin en een deel zonder koningin. Wil je precies weten hoe een kunstzwerm werkt? Lees dan ons artikel over ‘Kunstzwerm’. https://bijenclub.com/imker-kennisbank/begrippen/kunstzwerm/
Tip 5. Het plaatsen van een zwermval
Met een zwermval zorg je ervoor dat een zwerm die ontstaat gecontroleerd een nieuw onderkomen vindt. Een zwermval is een korf of kast waar je de zwermende bijen naartoe lokt. Je doet dit door de zwermval te plaatsen op een plek die aantrekkelijk is voor bijen en waar je de zwerm verwacht.
Je kunt oude raat gebruiken om de zwermval aantrekkelijker te maken. Ook het aanbrengen van Koninginnenstof, citroengras of ‘Swarm catch’ helpt de bijen de juiste richting op.
Plaats de zwermval op tijd en je zult zien dat in aanloop naar de zwerm er steeds bijen komen kijken bij de val. Dit zijn speurbijen die op zoek zijn naar een nieuw onderkomen. De zwermval zorgt voor een gecontroleerde zwerm, zodat je buren en andere mensen in de buurt geen overlast ervaren van je bijen.
Wat in ieder geval nooit moet doen
Een bijenvolk gaat pas zwermen met een koningin. Zonder haar vertrekken ze niet. Sommige imkers zorgen ervoor dat de koningin niet uit de bijenkast kan vertrekken. Bijvoorbeld door een stukje moerrooster voor het vlieggat te plaatsen.
Sommige imkers willen voorkomen dat een bijenvolk zwermt door bij de koningin een stukje van één vleugel af te knippen. De koningin kan dan niet meer goed vliegen. Als het bijenvolk zwermgt zal ze voor de bijenkast op de grond vallen. Zodra ze met haar bijenvolk wil vertrekken zal ze niet ver komen. De bijen komen weer terug naar de bijenkast. Zo voorkom je dat je bijen gaan zwermen, maar de koningin zal wel verloren gaan. Ben je er niet op tijd bij, dan zullen er alsnog zwermen afkomen met de jonge koninginnen uit de zwwermcellen.
Meer weten over het gedrag van bijen?
Als imker wil je alles weten over het gedrag van bijen. Handige tips over bijenhouden zijn altijd welkom. Ik vertel je alles over het houden van bijen en kom met praktische informatie die je direct toe kunt passen. Je leert bijvoorbeeld hoe je een kunstzwerm moet maken en wat de beste strategie is voor varroabestrijding.
Alles over bijen lees je in het praktische boek “Bijenhouden voor iedereen” van Jeroen Vorstman.
daan
op 13 Dec 2020