Zo vroeg in het voorjaar - het is eigenlijk nog winter - vliegen bijen op mooie dagen op de eerste voorjaarsbloeiers. Handtassen vol geel stuifmeel worden binnengebracht, maar ik zie ook bijen rondvliegen bij de waterschaal voor vogels: waterhaalsters. Maar waarom hebben bijen water nodig in het voorjaar?
Waterhaalster
Airco
Op warme zomerdagen verzamelen bijen water om het klimaat in het bijenvolk te regelen. Honingbijen regelen de nesttemperatuur onder warme omstandigheden door water te verdelen over de nestholte en raten met eitjes en larven; door te waaieren versnelt de verdamping en koelt het nest af. Maar zo vroeg in het jaar kan van oververhitting nog geen sprake zijn. Maar waarom hebben bijen water nodig in het voorjaar?
Bijen eten nectar, geen honing
De natuurlijke bronnen van energie (koolhydraten) voor honingbijen zijn nectar of honingdauw. Haalbijen verzamelen dit op planten en vervoeren het naar de kolonie waar het uiteindelijk wordt opgeslagen in de cellen als honing. De transformatie van nectar naar honing gaat geleidelijk en begint al tijdens de terugvlucht. In de kolonie wordt het watergehalte verder verlaagd tot 16-20%. Het aanleggen van voedelvoorraden en voedselconservering stelt een bijenvolk in staat lange periodes te overleven zonder voedselstroom uit de omgeving (lees: winterperiode).
Bijen zetten nectar om in honing zodat het langer houdbaar is. Om honing te eten moet het weer verdund worden. Daarvoor is water nodig. Honing met een gehalte van meer dan 50% suiker wordt verdund door bijen om het te kunnen consumeren. In het vroege voorjaar teert het bijenvolk nog op de voedselvoorraad die het jaar ervoor is aangelegd. Er komt nog onvoldoende nectar binnen als brandstof daarom is water nodig om de honing uit de voorraad te verdunnen.
Maar ook voor het voeren van de larven is er juist nu behoefte aan water.
Waarom hebben bijen water nodig voor de larven?
Voor de aanmaak van voedersap - voedsel voor de larven - is er behoefte aan veel water. Daarom zie je juist nu bijen water halen. De behoefte aan water – van voedsterbijen voor het voeren van het broed - is een aspect van het watergebruik door honingbijen dat wordt vaak onderschat. Verpleegsterbijen voeden jonge larven met voedersap uit voedersapklieren (hypofaryngeale klieren). Voor werksterlarven wordt dit gelei na de derde dag aangevuld met honing en stuifmeel. Het watergehalte van voedersap is hoog (60-70%) daarom hebben verpleegsterbijen een grote behoefte aan water bij het intensieve broeden zoals nu in het voorjaar. De nectarstroom is zo vroeg in het voorjaar nog te klein om dat water uit nectar is te halen. Daarom vliegen haalbijen actief op waterbronnen, zoals de waterschaal voor vogels in onze tuin.
Bijenkroeg
Omdat bijen in het vroege voorjaar geen verre vluchten maken is het belangrijk dat er in de buurt van een bijenvolk een veilige waterbron is. Daarvoor maak je een bijenkroeg, waar bijen - zonder risico op verdrinken en vervuiling - water kunnen halen om in de behoefte waarom bijen water nodig hebben te voorzien.
Wil jij weten hoe je een veilige bijenkroeg maakt? Alle facetten van het bijenvolk onderzoeken? Het gedrag observeren? De natuurlijke beweging van het bijenvolk door het jaar heen volgen en daardoor zelf het ritme van de seizoenen intens beleven? Sluit je dan nu aan bij de Bijenclub!
Ontdek het op: https://bijenclub.com/bijencoach/
