De commerciële inzet van hommels voor bestuiving van land- en tuinbouwgewassen heeft een vaste plaats verworven. Voor de bestuiving van tomaat zijn hommelkastjes van Koppert en Biobest niet meer weg te denken. Een honingbij is simpelweg niet in staat een tomatenbloem behoorlijk te bestuiven. Daar heb je een zwaargewicht voor nodig zoals een hommel. Gekweekte hommels kom je steeds meer tegen in kassen, maar ook in onbedekte teelten worden hommels ingezet als bestuiver. Helaas gaat het met wilde familieleden een stuk minder goed. In Nederland komen 29 hommelsoorten voor. De helft van de Nederlandse hommelsoorten wordt met uitsterven bedreigd. Voor enkele soorten is het al te laat en zijn uitgestorven. Daarom is het belangrijk dat de hommel meer aandacht krijgen.
Waarom zijn hommels belangrijk als wilde bestuivers?
Hommel als bestuiver
Door de variatie in soorten en verschillende bestuivingsmethoden zijn ze zeer waardevol zijn als bestuiver.
Hommels zijn waardevolle bestuivers.
Trilbestuiving (Buzz polination)
Het grote succes de hommel als professionele bestuiver in de landbouw komt omdat ze stuifmeel los kunnen trillen uit de helmhokjes. Voor de bestuiving van tomaat bijvoorbeeld is dat onmisbaar. Maar ook wilde planten profiteren van trilbestuiving. Bijvoorbeeld als een hommel een smeerwortelbloem bezoekt. Dan kan je trilbestuiving zelf goed waarnemen. Zodra ze aan het smeerwortelbloemetje hangt begint ze nijdig te zoemen. Door de trillingen die daarbij ontstaan komt het stuifmeel vrij. Een deel daarvan zal de hommel meenemen als voedsel voor haar larven, maar er blijft genoeg in haar vacht achter om voor een goede bestuiving te zorgen als ze het volgende bloempje bezoekt.
Tonglengte
Hommels kan je op basis van hun tonglengte indelen twee groepen: soorten met een lange tong of met een korte tong. Langtongige soorten kunnen bij diepliggende nectar komen onder in de bloembuis van bijvoorbeeld bloemen van rode klaver en dovenetels. Bij het peuren naar nectar bestuiven ze de bloemen.
Diefstal: korttongige hommels bijten een gaatje in een bloem om toch bij de diepliggende nectar te komen. Dat noem je illegitiem bloembezoek. Bij bloemen van kamperfolie en blauwe bes kan je die gaatjes goed zien. Daarbij omzeilen ze de meeldraden en vind er geen bestuiving plaats.
Gewicht
Hommels leggen letterlijk hun gewicht in de schaal als het om bestuiving gaat. Specifieke hommelbloemen worden alleen optimaal bestoven als er een hommel aan te pas komt. Veldsalie bijvoorbeeld, die is voor bestuiving helemaal van hommels afhankelijk. Als een honingbij op de bloem land werkt het mechanisme niet en vindt er geen bestuiving plaats.
Reuzen springbalsemien is een echte hommelbloem.
Actief bij slechtere weersomstandigheden
Hommels zijn harige en fors gebouwde sociale insecten. Hommels kunnen hun vleugelspieren niet alleen gebruiken om te vliegen, maar gebruiken dezelfde spieren om zich op te warmen. Ze koppelen daarvoor de vleugels loskoppelen van de vliegspieren. Hommels kunnen darom al bij lagere temperaturen vliegen dan andere wilde bijen of honingbijen. Hommels vliegen ook bij bewolking, wind en lichte regen.
Sociaal
De meeste hommelsoorten zijn sociale insecten. Het hommelnest wordt in het voorjaar gebouwd door een koningin. Het eerste broed wordt ook door haar verzorgd. Later wordt deze taak overgenomen door de werksters. De koningin hoeft vanaf dan alleen nog maar eitjes te leggen. In de loop van het seizoen worden nieuwe koninginnen geboren, die vervolgens uitvliegen om, na de paring, ergens alleen te overwinteren. De rest van het hommelvolk sterft. Als in het voorjaar de grondtemperatuur opwarmt komen de eerste koninginnen uit hun winterslaap en gaan opzoek naar de eerste voorjaarsbloeiers. Hommels vliegen van februari tot oktober. Door de lange vliegtijd en volksgrootte hebben ze een groot voordeel in vergelijking tot solitaire wilde bijen.
Wil je hommel helpen? Ontdek hier hoe je een tuin onweerstaanbaar voor hommels en bijen >>
Vragen over hommels? Plaats een reactie, vind ik leuk.
Mark
op 15 Jun 2021