Bijenvolk ruimte geven: uitbreiden met een broedkamer erop of eronder?
10 maart 2017 

Bijenvolk ruimte geven: uitbreiden met een broedkamer erop of eronder?

Volgende week begint de lente.  Gezonde volken groeien gestaag en begin april moet je een sterk bijenvolk ruimte geven. In ieder geval bijenvolken die op één broedkamer hebben overwinterd.  Als een bijenvolk op één broedkamer geen ruimte meer heeft om zijwaarts te groeien, dan moet je een extra broedkamer plaatsen. Maar zet je die extra kamer op de bestaande broedkamer of eronder? In Imkerland wordt daar nog al eens verschillend over gedacht. Afhankelijk van de situatie pas ik in de praktijk beide manieren toe. Ik leg je uit wanneer je een bijenvolk ruimte geeft aan de bovenkant en wanneer je uitbreidt aan de onderkant.

In de natuur

Van nature leeft een bijenvolk in een boomholte, de bouw van het nest begint aan het plafond. De enige manier voor een bijenvolk in een holle boom om te groeien is naar beneden. De honingvoorraad wordt opgeslagen boven het broednest. Als er veel nectar binnenkomt wordt het broednest naar beneden gedwongen. Bouwbijen bouwen de onderkant van de raten verder uit zodat het broednest kan groeien. Ook in een bijenkorf, met vaste raatbouw, bouwen bijen de raten aan de onderkant uit. In een bijenkast met een stapelsysteem heb je als imker de keuze. Je kan de uitbreiding aan de onderkant geven of bovenop, maar wat is nu beter?

Bijenvolk uitbreiden naar boven of naar onder?

Warré adviseert in zijn boek Beekeeping for all een bijenvolk altijd aan de onderkant uit te breiden. Hiermee voorkom je dat het bijenvolk warmte verliest en je stoort het volk minimaal. Als je een extra broedkamer eronder wil zetten moet je wel een beroep doen op je rug. Mijn ervaring is dat een extra broedkamer die je op de bestaande kamer zet snel door bijen wordt ingenomen en uitgebouwd. Tenminste als het een sterk bijenvolk is. Een sterk bijenvolk is een volk dat bijna alle ramen bezet en die uitbreiding dus echt nodig heeft.  Misschien profiteren de bouwbijen van de opstijgende warmte uit het broednest en trekken ze daarom snel in de nieuwe broedkamer. Maar in een bijenvolk ruimte geven aan de bovenkant schuilt ook een gevaar. Zet je die extra bak er bovenop en is het volk nog klein, dan zullen ze moeite hebben om het broednest warm te houden. Ze hebben immers ineens een lege zolderruimte boven hun hoofd waarnaar de warmte ontsnapt. Een koudeperiode in het voorjaar is dan funest voor het broed.

Een klein bijenvolk ruimte geven

Heb je een klein bijenvolk die één broedkamer nog niet volledig bezet, wacht dan met je bijenvolk ruimte geven tot het volk het echt nodig heeft. Ben je niet in de gelegenheid om na een of twee weken weer te kijken? Zet dan direct een extra broedkamer onder het bijenvolk. Is het in die periode mooi weer en wordt er veel stuifmeel gehaald dan zal het bijenvolk enorm groeien. Heb je er al een broedkamer onder gezet dan zullen de bouwbijen afdalen in de nieuwe broedkamer en de raten uitbouwen. Is het slecht weer en groeit het volk niet, dan hoeven ze ook geen lege zolder te verwarmen.

Een sterk bijenvolk ruimte geven

Heb je een sterk bijenvolk op één broedkamer, zet dan die extra broedkamer er direct bovenop. Daar wordt de extra ruimte direct aangenomen. Bij een sterk volk hoef je geen zorgen te maken dat het broednest afkoelt. Een broedkamer er bovenop zetten werkt sneller en bespaart je het tillen van de broedkamer vol bijen en wintervoer. Zo verstoor je het bijenvolk minder en je spaart je rug!

Succes!

Over de schrijver
Hoi, Ik ben Jeroen Vorstman. Ik werkte onder andere als bijenonderzoeker voor Wageningen University & Research, Agriterra en 8 jaar voor de Nederlandse Bijenhouders Vereniging. 25 jaar geleden begon ik met bijenhouden, maar al gauw groeide mijn hobby uit tot een professionele imkerij met meer dan 100 bijenvolken. In 2015 schreef ik het boek Bijenhouden voor iedereen. In 2022 verscheen alweer de vijfde druk en daar ben ik super trots op. In 2016 startte ik de online Bijenclub en in 2017 de eerste online imkercursus. Als Bijencoach help ik je graag op weg met het starten als imker. Naast imker ben in ecoloog met een bijzondere interesse in sociale insecten. Verder ben ik trotse vader van drie zoons: Guus, Maarten en Joost. En man van mijn prachtige vrouw Dorien.
toon
Door

toon

op 10 Mar 2017

ik zou de broedkamer boven maken middels een koninginne rooster er in te leggen

ing. Jeroen Vorstman
Door

ing. Jeroen Vorstman

op 10 Mar 2017

Hoi Toon, bedankt voor je reactie. Begrijp ik het goed dat je de uitbreiding als honingkamer inzet?

Jeroen
Door

Jeroen

op 10 Mar 2017

En als je volk in een 6 ramer staat

ing. Jeroen Vorstman
Door

ing. Jeroen Vorstman

op 10 Mar 2017

Hoi Jeroen, Goeie vraag! Als je bijenvolk in een zesramer geen ruimte meer heeft om te groeien. Hang dan het hele volk over in een tienraamsbijenkast. Doe dit alleen bij mooi weer en werk zo snel mogelijk. Hang aan weerszijde ramen met uitgebouwde raten of ramen met voorbouw. Succes!

Henk
Door

Henk

op 10 Mar 2017

@Toon: Koninginnerooster tussen 2 broedkamers? Dit snap ik niet.

Dries
Door

Dries

op 18 Mar 2017

Zo zorg je er voor dat jouw koningin in de bovenste broedkamer blijft. Enkel daar zal dus ook broed zijn. Gezien de koningin niet naar buiten kan zal jouw volk minder snel zwermen. De onderste broedkamer zal gebruikt worden als 'buffer' of tijdelijke opslagplaats van alles wat wordt binnengebracht: nectar en pollen. 's nachts verhuizen de bijen dan alles naar de definitieve plaats (honingzolder of rond het broednest in de hogere broedkast)

ing. Jeroen Vorstman
Door

ing. Jeroen Vorstman

op 18 Mar 2017

Hoi Henk, bedankt voor je reactie. Ik ben geen voorstander van de koningin "opsluiten" in één broedkamer om zwermen te voorkomen. Een volk dat toch wil zwermen zal dat hoe dan ook proberen, alleen kan nu de koningin niet mee komen.

Reactie plaatsen