Propolistinctuur maken
19 december 2016 

Propolistinctuur maken

Propolistinctuur maken in 5 stappen

Het maken van propolistinctuur is leuk en makkelijk om te doen. In 5 stappen leg ik uit hoe je zelf proplistinctuur kunt maken.

Stap 1: propolis zuiveren

Ruwe propolis

De propolis die je uit de bijenkast haalt, bevat soms allerlei ongerechtigheden zoals houtsplinters, stukjes van dode bijen, zand, etc. Je wilt daarom de propolis zuiveren.

Dit kun je al doen door op het oog de verkeerde stukjes eruit te halen. Je kunt de propolis verder zuiveren door de ruwe propolis op te lossen in alcohol. De oplossing die je dan krijgt noemen we propolistinctuur.

Stap 2: neem zuivere alcohol 96%

propolis-met-alcohol

ruwe propolis + alcohol

Stap 3: weeg de propolis

Weeg je ruwe propolis van te voren, en neem minimaal diezelfde hoeveelheid in gewicht aan alcohol. De oplossing die daaruit ontstaat zal ongeveer een propolis concentratie van 30 tot 50% hebben, afhankelijk van de hoeveelheid ongerechtigheden die op de bodem achterblijven. Deze tinctuur concentraties zijn nog dun vloeibaar. Kom je hoger dan een propolis concentratie van 70% dan wordt de tinctuur stroperig.

Tip: het is handig om de gewichten te noteren, omdat je dan later weet wat je gedaan hebt. Als iets goed bevalt, wil je het immers kunnen herhalen.

Tip: gebruik een glazen pot die afgestemd is op de hoeveelheid ruwe propolis die je hebt.

propolistinctuur

tinctuur met onderop een hoeveelheid gruis

Neem bij voorkeur een smalle hoge pot, in plaats van een brede lage pot. Dan heb je na afloop een hoge kolom schone tinctuur die je makkelijk kunt afgieten, zonder dat het neergeslagen gruis mee komt. Je hoeft de tinctuur dan niet te filteren.

Stap 4: zet de pot met deksel in het donker weg

Het oplossen van de propolis gaat sneller naarmate de stukjes kleiner zijn en je vaker schudt. Dit kan enige weken in beslag nemen. Als je haast hebt, kun je het beetje verwarmen.

  Veiligheid

Wees voorzichtig want alcohol geeft snel brandbare damp. Als je verwarmt, doe het dan au-bain-marie of zet je pot op een lauwe verwarming.

Tip: gebruik voor het opwarmen een baby fleswarmer.

  • Werk niet met open vuur.
  • Ga niet schudden met een zojuist verwarmde pot.

De alcoholdampen geven hoge druk in de pot en zelfs een goed afgesloten deksel zal dan gaan lekken!

Stap 5: filter de ruwe propolistinctuur

Na enkele weken filter je de ruwe propolistinctuur. Hiervoor heb je nodig een trechter, een schone fles en een koffiefilter. Giet de propolisoplossing door het schone koffiefilter en je hebt een mooie propolistinctuur.

 Stap 6: optioneel verhoog de concentratie door indampen

Als je met veel alcohol begonnen bent en je wilt achteraf een hogere concentratie van propolis, vervang dan het deksel van de pot door een katoenen doekje dat je vast zet met elastiek. De alcohol kan er dan uit verdampen en de concentratie van de propolis in de tinctuur stijgt.

Let op: dit proces mag je thuis in de keuken niet versnellen door te verwarmen, want dat is zeer brandgevaarlijk!

  • De ethanoldampen kunnen in aanraking met een heet oppervlak al snel ontbranden zonder dat er open vuur bij aanwezig is.
  • De alcoholdampen zijn giftig als je ze inademt en bovendien verdamp je bij het verwarmen van de tinctuur ook waardevolle ingrediënten van de propolis
Over de schrijver
Annette van der Knaap is chemicus en propolisonderzoeker. Zij heeft scheikunde (organische en anorganische chemie) gestudeerd in Leiden en bij verschillende chemiebedrijven gewerkt. Ze kwam bij een imker propolis tegen en las het boekje de geneeskracht van propolis van Wiebe Braam. Veel meer dan dat was er in Nederland over propolis niet te vinden. In het buitenland des te meer.Door het argument van de wisselende samenstelling werd de betrouwbaarheid van de Nederlandse en Belgische propolis in twijfel getrokken. Maar als de samenstelling van Nederlandse propolis vergelijkbaar is met die van andere landen, dan mogen we aannemen dat de werking ook vergelijkbaar is.En daar was een onderzoeksvraag geboren: zijn buitenlandse medische onderzoeksresultaten geldig voor Nederlandse en Belgische propolis? Na deze vraag rezen meer vragen: is de samenstelling van propolis per regio in Nederland en België vergelijkbaar? Zou Nederlandse en Belgische propolis de kwaliteitstoets doorstaan met altijd dezelfde samenstelling?Van 2010 tot 2015 heeft Annette zich bezig gehouden met het propolisonderzoek. Met hulp van vele Nederlandse en Belgische imkers zijn tientallen monsters met gaschromatografisch onderzoek vergeleken met propolis uit andere werelddelen en konden de onderzoeksvragen worden beantwoord.
Twan Stemkens
Door

Twan Stemkens

op 30 Dec 2016

De ruwe propolis gaat bij mij eerst in de diepvries. De bevroren stukje maal ik daarna tot gruis in een oude, electrische koffiebonen-molen. Daarmee houd ik hele kleine stukje over die vlugger en gemakkelijker oplossen in de alcohol. Ik werk met de verhouding 25 g propolis en 75 ml alcohol (96%). De ruwe tinctuur (=oertinctuur) filteren doe ik met een koffiefilter.

Jeroen Vorstman
Door

Jeroen Vorstman

op 30 Dec 2016

Hoi Twan, bedankt voor je praktische aanvulling! Bevroren propolis is inderdaad beter te verwerken.

Peter
Door

Peter

op 31 Dec 2016

Welke soort alcohol gebruik je dan,ik alcohol ketonatus is dat goed ? Groet Peter

Jeroen Vorstman
Door

Jeroen Vorstman

op 01 Jan 2017

Hoi Peter, Als je de tinctuur ook inwendig wil gaan gebruiken, kies dan voor zuivere alcohol. Succes!

Henk gerkema
Door

Henk gerkema

op 30 Dec 2016

ik heb het al zoo gedaan maar ik vind het fijn van je en een fijne jaar wisseling

Jeroen Vorstman
Door

Jeroen Vorstman

op 30 Dec 2016

Hoi Henk, Graag gedaan! Fijne jaarwisseling!

Nelie Slob
Door

Nelie Slob

op 31 Dec 2016

Hoi Annette Voor de kwaliteit van de tinctuur is het denk ik niet aan te bevelen de te trekken tinctuur te verwarmen. Mogelijk goed om te vermelden dat je de tinctuur in deze concentratie niet in kunt nemen omdat het alcoholpercentage te hoog is en dat je dit terug moet brengen voor inname. Weet je een eenvoudige methode om de concentratie propolis in procenten te berekenen na filtratie?

Annette van der Knaap
Door

Annette van der Knaap

op 11 Feb 2017

Beste Nelie, Ik ben het helemaal met je eens dat verwarmen niet de voorkeur heeft, maar of er daadwerkelijk groot verschil zal optreden in de ingrediënten moet ik nog onderzoeken. Dank voor dit idee, ik neem het mee in mijn volgende metingen en zal het resultaat op deze website rapporteren. Het berekenen van de concentratie van de tinctuur doe je het makkelijkst door de ruwe propolis te wegen en na filtratie de rest op het filter ook te wegen en van het ruwe getal af te trekken. Het verschil zit in je alcohol opgelost. Gewicht van de opgeloste propolis gedeeld door het gewicht van je gefilterde tinctuur x100% geeft het percentage. Ik heb ook een tabel met dichtheden gepubliceerd waaruit de concentratie kan worden afgelezen. Die is alleen geschikt voor tinctuur met zuivere alcohol.

Evelyn van Geenen
Door

Evelyn van Geenen

op 31 Dec 2016

als beginnende imker, is alles wat je stuurt welkom! Erg fijn ook dat de reacties van andere imkers welkom zijn. Zoveel imkers, zoveel methoden lijkt het soms... ga zo door Jeroen!

Yarali
Door

Yarali

op 30 Mar 2018

hallo ik wilde proberen zelf propolis tinctuur te maken maar vanwege ons geloof mogen wij niets met alcohol hebben. nu is mijn vraag gebruikt u alcohol wat je kan drinken of gebruikt u alcohol wat je voor desinfecteren gebruikt. kunt u mij dat vertellen.alvast bedankt.

Jeroen Vorstman
Door

Jeroen Vorstman

op 31 Mar 2018

Beste Yarali, je kan zowel alcohol (ethanol) als gedenatureerde alcohol (voor desinfectie) gebruiken als oplosmiddel voor propolis, tenminste als je het voor uitwendig gebruik gaat toepassen.

M.Grugeon
Door

M.Grugeon

op 05 Aug 2018

Beste, Zou oxaalzuursublimatie een invloed hebben op propolis voor humaan gebruik?

Jeroen Vorstman
Door

Jeroen Vorstman

op 11 Aug 2018

Beste Marc, ik kan niet uitsluiten dat er oxaalzuurkristallen in propolis terecht komen als je propolis oogst na een oxaalzuurbehandeling. Propolios wordt echter geoogst in de nazomer als de propoisproductie het grootst is. Oxaalzuur gebruik je pas in de winter, of bij broedloze zwermen in het voorjaar. Daarom het risico klein dat oxaalzuur in propolis terecht komt.

Marc Grugeon
Door

Marc Grugeon

op 24 Aug 2018

Hartlijk dank Jeroen.

Paul R
Door

Paul R

op 25 Sep 2018

Is dat ergens te koop dan,zuivere alcohol? Ik dacht dat ze dat altijd voor consumptie ongeschikt maken.En volgens mij bereiden apothekers niks meer zelf.

henk
Door

henk

op 07 Nov 2018

In duitsland bij kaufland

marijke de keukeleire
Door

marijke de keukeleire

op 02 Oct 2018

kan iemand mij vertellen waar ik onbewerkte propolis kan vinden in zijn meest zuivere vorm

Chiel
Door

Chiel

op 16 Feb 2019

Hoeveel weken moet het staan voordat je het verder kunt verwerken in bijvoorbeeld creme/zalf? Een paar weken is een ruim begrip. Wanneer weet je dat het klaar is?

Jack
Door

Jack

op 27 Feb 2019

Hoe breng je de propolistinctuur van 96% terug naar 70 % ? Kan dit door gedistilleerd water toe te voegen

Manon Coppens
Door

Manon Coppens

op 27 Mar 2019

Hartelijk dank voor deze mooie blog. Ik snap echter niet goed het verschil tussen alcohol en ethanol. Er wordt altijd over alcohol gesproken, maar in punt zes staat ineens 'De ethanoldampen kunnen in aanraking met een heet oppervlak al snel ontbranden' en even verder 'De alcoholdampen zijn giftig'. En wat moet ik kopen? Ik krijg visioenen van Russen die hun eigen wodka brouwen en eraan sterven... ik wil veilig propolis maken. Intrekken is een veilige manier, je hoeft niets te verhitten. Maar de drank zelf moet uiteraard ook veilig zijn (en zelfs genezend werken!). Wat moet ik precies kopen - het is voor inwendig gebruik - en waar kan ik het kopen? Ik heb ethanol 96% gekocht bij de apotheek maar vrees dat dit niet goed is? Ben een beetje bang mezelf te vergiftigen, snap je ;).

Jeroen Vorstman
Door

Jeroen Vorstman

op 03 Apr 2019

Hoi Manon, ethanol is de alcohol die in drank zit. Belangrijk is dat het geen gedenatureerde alcohol is. Gedenatureerde alcohol is voor menselijke consumptie onbruikbaar gemaakt door het giftige methanol aan de ethanol toe te voegen.

Elsbeth Klok
Door

Elsbeth Klok

op 06 Aug 2019

kan de tinctuur buiten de koelkast worden bewaard?

Jeroen Vorstman
Door

Jeroen Vorstman

op 08 Aug 2019

Hoi Elsbeth, tinctuur kan je gewoon buiten de koelkast bewaren.

Leo
Door

Leo

op 27 May 2020

Misschien rare vraag, maar ik heb een fles Stroh rum 80% staan welke ik niet drinkt, kan ik dit gebruiken voor tinctuur te maken of moet het echt zuiver alcohol zijn?

Marion
Door

Marion

op 01 Jul 2020

Dag , ik heb een vraag; hoe komt het dat de propolis plakt ? Ik heb alle stappen opgevolgd, maar de propolis plakt en kleurt geelbruin op de huid en de plakmiddel moeilijk te verwijderen van vingers maar ook van trechter en fles. Wat te doen?

Ronald de Jongh
Door

Ronald de Jongh

op 02 Jul 2020

Beste Annette,Ik heb een klompje was met propolis. Hoe kan ik het zuiveren van de was? Dank. Ronald

Dorien de Leest
Door

Dorien de Leest

op 15 Aug 2020

Ik ben vandaag met het recept aan de slag gegaan. Allereerst had ik de dode bijen uit de propolis gehaald. Dit waren hier en daar stukjes van het bijenlichaam. Toen ik de stukjes in mijn hand legde om ze weg te gooien, werd ik in mijn hand gestoken! Hoe kan dit? Kan een achterlichaam van een bij nog steeds steken? Ik ben zo verrast en verbaasd! Iemand hier ervaring mee of kennis van?

Boy Bakhuys
Door

Boy Bakhuys

op 08 Dec 2020

@Dorien: ik heb datzelfde meegemaakt met dode wespen. De angel moet bij een levende bij al vrij stevig zijn om in een massa door te kunnen dringen zoals een huid van een belager of de raten om eitjes te leggen. Het is in principe natuurlijk een legbuis. Als de bij of wesp sterft zal deze uitdrogen en nog harder worden. Als je er dan door geprikt wordt zal een automatische reactie zijn deze eruit te trekken waarmee je een eventueel nog aanwezig gifzakje leeg drukt. Het advies is dan ook om angels dmv een betaalpas of creditcard met een schuivende beweging te verwijderen. Het kan zelfs een losse angel zijn.ik stak mij voor de tweede keer aan een wespenangel die ik weggeschoven had en op mijn arm is blijven liggen/plakken. Een uur later wreef ik met mijn hand over de geïrriteerde plek en wreef de angel in mijn hand. Wat op zich al bijzonder is omdat een bij voelhaartjes gebruikt om een zachte plek tussen je huidcellen op te zoeken voordat ze steekt. @Marion: een deel van de propolis bestaat uit harsen, die zullen ook in verdunde vorm blijven plakken. Dat kan je natuurlijk verminderen door meerdere keren te filteren, maar dan raak je natuurlijk ook andere stoffen kwijt die je juist over wilt houden. Vergelijk het anders met de kleur van betadine, je ziet precies welk deel je ontsmet hebt:-)

Ferry
Door

Ferry

op 20 Dec 2020

Ondertussen heb ik mooie propolistinctuur, maar hoe krijg ik dat verdund met water. Als ik dat probeer te doen wordt het direct een plakkerige en klonterige brij. In oost Europa kom ik veel producten van propolis tegen, waaronder ook neus en keelspray, die zou ik graag zelf maken van mijn eigen bijen. Wie kan mij helpen?

Peter
Door

Peter

op 17 Jan 2021

propolis lost goed op in spiritus = 80% ethanol met methanol (giftig bij inwendig gebruik), dus prima om schoon mee te maken. Doe dat 3x voordat je het met een sopje of water afspoelt, anders gaat alsnog alles plakken. Propolis is slecht oplosbaar in water door de harsen (zie hiervoor), dus als je het eerst oplost in alcohol en je doet er dan water bij dan gaat het weer uit oplossing, precies waarom de bijen het gebruiken: wateronoplosbare kit tegen de tocht. Echter lost propolis wel een klein beetje op in water, maar is dan niet zo krachtig. Op die manier kun je halal propolis tinctuur maken, die moet je wel in de koelkast bewaren ! 96% alcohol kun je tegenwoordig zo bij de slijter halen. Let op want bij de drogist is die weliswaar veel goedkoper, maar gedenatureerd en niet voor inwendig gebruik, want het bederft snel! Tenslotte: als je propolis tegen verkoudheid gebruikt, probeer dan eens cactus honing (uit Marokko) als je er aan kunt komen (kost wel 25 Eu/kg) : echt een wondermiddel, niet meer dan een theelepel, want het brandt flink in je keel, maar verkoudheid is gelijk weg!

Ardy
Door

Ardy

op 10 Mar 2024

Kun je propolis ook inwendig innemen?

Jan Vogels
Door

Jan Vogels

op 15 Apr 2024

Heel erg enthousiast geraakt door de propolis-workshop van Anette van der Knaap. Het stimuleerde me om als imker meer met propolis te gaan werken. Ik wil graag propolis-tinctuur mengen met honing 480 gram, hoeveel propolis-tinctuur heb ik dan nodig?

Reactie plaatsen