De koningin merken, de voordelen en nadelen op een rijtje
12 mei 2017 

De koningin merken, de voordelen en nadelen op een rijtje

Een koningin merken kan je doen om haar bijvoorbeeld sneller te kunnen vinden in de menigte van het bijenvolk. Hoewel het handig kan zijn ben ik geen voorstander van het merken van een koningin. Ik zet de voor- en nadelen van een koningin merken op een rijtje.

Waarom zou je een koningin merken?

Een reden kan zijn dat je de koningin moet kunnen vinden, bijvoorbeeld als je een kunstzwerm wil maken. Daarom kan je de koningin merken met een gekleurd plaatje dat je op haar borststuk lijmt. Koninginnentelers gebruiken genummerde merkplaatjes zodat ze haar herkomst kunnen achterhalen. Je kan je koningin ook merken met een speciale verfstift om koninginnen te merken. Er zijn ook imkers die Tipp ex of nagellak gebruiken. Er is zelfs een internationale kleurcode voor het jaar waarin een koningin geboren is.

Kleurcode voor het merken van koninginnen:

  • Wit als haar geboortejaar eindigt op 1 of 6
  • Geel als haar geboortejaar eindigt op 2 of 7
  • Rood als haar geboortejaar eindigt op 3 of 8
  • Groen als haar geboortejaar eindigt op 4 of 9
  • Blauw als haar geboortejaar eindigt op 5 of 0

Bijvoorbeeld: een koningin geboren in 2018 krijgt een rode stip, een koningin van 2019 een groene, enzovoorts. Zo zie je in één oogopslag hoe oud een koningin is.

Tip: Kies voor een gekweekte koningin of een zwermcelkoningin. Als je met de Aalster methode imkert, maak je gebruik van redcelkoninginnen voor de hoofdvolken. Een redcelkoningin is kleiner dan een gekweekte koningin of een koningin die in een zwermcel opgekweekt is. Een koningin uit een redcel is daarom veel moeilijker te vinden!

buckfast koningin

Een gekweekte koningin is ook zonder merkteken goed te vinden.

Waarom een koningin niet merken?

Leren observeren vind ik een belangrijke reden om een koningin niet te merken. Natuurlijk vind je een gemerkte koningin veel makkelijker dan een ongemerkte, maar na enige oefening is het vinden van een koningin geen enkel probleem meer. Je vind dan al gauw 9 van de 10 keer een ongemerkte koningin te midden van haar dochters. Merk je de koningin wel dan leer je niet om goed te kijken. Je ziet dan details over het hoofd en je mist dan niet alleen de koningin, maar ook tekenen die wijzen op ziektes of andere problemen.

Als je een bijenvolk inspecteert is het niet altijd nodig de koningin te vinden (wel leuk natuurlijk als je haar tegenkomt). Als je eitjes in de cellen ziet is dat een teken dat de koningin er is.

eitjes in raat

Eitjes in cellen, de koningin is in de buurt.

Een koningin merken en hanteren is een risico

Een andere reden om een koningin niet te merken is het risico dat je een waardevolle koningin bij het hanteren kan beschadigen. Vooral haar achterlijf is kwetsbaar. Bij het merken kan je haar besmeuren met lijm of verf. Zo’n koningin is geen lang en vruchtbaar leven beschoren. Haar tekortkomingen worden door de werkbijen snel opgemerkt en de koningin wordt vervangen door een beter exemplaar. Dat merk je omdat er ineens een ongemerkte koningin in het bijenvolk rondloopt. Natuurlijk kan je eerst oefenen op darren, maar een koningin merken blijft een risico!

Koningin niet merken om esthetische reden

Misschien vind je het niet belangrijk, maar ik vind een koningin met een rugnummer of verfklodder op haar borststuk gewoon niet fraai. Ik vind het leuk om bijen te fotograferen en een gemerkte koningin is gewoonweg niet mooi. Ook om esthetische reden merk ik mijn koninginnen niet.

gemerkte-koningin

Een gemerkte koningin met een klodder verf op haar borststuk .

Heb je moeite met het vinden van de koningin? Maar wil je de koningin niet merken? Lees dan mijn 5 tips om de koningin te vinden.

Succes!

PS weet je waar ik de verfstift om koninginnen te merken voor gebruik?

gemerkte eieren met koninginnen merkpen

Gemerkte Marans eieren 😉

Over de schrijver
Hoi, Ik ben Jeroen Vorstman. Ik werkte onder andere als bijenonderzoeker voor Wageningen University & Research, Agriterra en 8 jaar voor de Nederlandse Bijenhouders Vereniging. 25 jaar geleden begon ik met bijenhouden, maar al gauw groeide mijn hobby uit tot een professionele imkerij met meer dan 100 bijenvolken. In 2015 schreef ik het boek Bijenhouden voor iedereen. In 2022 verscheen alweer de vijfde druk en daar ben ik super trots op. In 2016 startte ik de online Bijenclub en in 2017 de eerste online imkercursus. Als Bijencoach help ik je graag op weg met het starten als imker. Naast imker ben in ecoloog met een bijzondere interesse in sociale insecten. Verder ben ik trotse vader van drie zoons: Guus, Maarten en Joost. En man van mijn prachtige vrouw Dorien.
Jan van Cadsand
Door

Jan van Cadsand

op 13 May 2017

wat een Onzinnig verhaal. Deze flauwe kul kan je beter voorje houden, heb je niets beters te vertellen ? en ook de foto's van Italiaanse bijen

ing. Jeroen Vorstman
Door

ing. Jeroen Vorstman

op 13 May 2017

Hoi Jan, bedankt voor je reactie. De gemerkte koningin op de foto is een raszuivere Buckfast koningin van Cees Haans te midden van haar dochters. Ook de ongemerkte koningin is Buckfast, maar van mijn eigen teelt.

Jean Loyens
Door

Jean Loyens

op 14 May 2017

Er mag toch een beetje humor bij te pas komen zeker ,het leven is soms al saai genoeg.

Herman Sulmann
Door

Herman Sulmann

op 13 May 2017

Als je Koninginnen op een duits eiland wil laten bevruchten voor raszuiverheid dan ben je volgens mij verplicht om de koninginnen te merken met plaatjes met nummer . Zijn dat bevruchte marans eieren .

ing. Jeroen Vorstman
Door

ing. Jeroen Vorstman

op 13 May 2017

Hoi Herman, bedankt voor je reactie. De Marans eieren zijn onbevrucht, we hebben alleen kippen.

Aart
Door

Aart

op 13 May 2017

1 imker 1 mening , 10 imkers ,10 meningen en ga zo maar door

ing. Jeroen Vorstman
Door

ing. Jeroen Vorstman

op 13 May 2017

Hoi Aart, bedankt voor je reactie. Is het niet 3 imkers, 4 meningen? ;-)

Michaux, Victor
Door

Michaux, Victor

op 14 May 2017

Het merken van een koningin heeft veel meer voordelen, ten eerste je kent de ouderdom van je koningin (nuttig voor de vervanging. 2. je vint ze veel rapper en je interventie is veel korter en dus minder stresserend voor je bijtjes. Dus doen A.U.B.

ing. Jeroen Vorstman
Door

ing. Jeroen Vorstman

op 15 May 2017

Hoi Victor, bedankt voor je reactie. Er zijn zeker voordelen aan een koningin merken.

Arjen
Door

Arjen

op 27 Sep 2018

Hoi Jeroen Ik heb een vraag over hoeveel koninginnen in een kast kunnen zitten . Ik ben dit jaar begonnen met een beijen volk met mijn vader als mentor . Nu ben ik begonnen met het het bijvoeren voor de winter en heb er twee staven in gehangen voor de varoamijt . Moest de ramen lichten om gelijk ff te kijken hoe het met het volk was . Toen zag ik iets wat volgens de meeste imkers onmogelijk is . Op raam 5 zag ik een koninging die gemerkt was . Vervolgens zag ik op raam 6 ook een koningin ook die was gemerkt . Mijn vraag . Moet ik hier iets meedoen en hoevaak gebeurt zoiets . Vriendelijke groet Arjen maasse

Jeroen Vorstman
Door

Jeroen Vorstman

op 28 Sep 2018

Beste Arjen, bedankt voor je reactie. Bijzonder om te zien dat je twee koninginnen in het bijenvolk hebt gezien. Ik denk dat hier sprake is geweest van een stille moerwisseling. Bij een stille moerwissel wordt de oude koningin vervangen door een jonge koningin, maar gaat het bijenvolk niet zwermen. In het geval van een stille moerwisseling blijft de oude moer in het volk tot ze dood gaat. Je hebt dan een tijdje twee koninginnen in een bijenvolk.

Reactie plaatsen