Hommels zijn ook bijen, wist je dit al over de hommel?

Hommels, die leuke harige beestjes in je tuin. Ze vliegen tevreden van bloem naar bloem, op zoek naar de lekkerste nectar. Veel mensen zijn bang voor bijen, maar vinden hommels wel leuk. Toch behoren de hommels ook tot de familie van de bijen.

Hommels zijn makkelijk te herkennen, zou je zeggen, met hun wollige uiterlijk en mooie kleuren. Er zijn in Nederland ongeveer 29 verschillende soorten hommels bekend. Sommige zijn zeer zeldzaam, anderen zien we regelmatig. Wereldwijd zijn er 250 soorten hommels, waarvan zo’n 70 soorten in Europa voorkomen. Hiervan wordt een kwart met uitsterven bedreigd.

Verschillende soorten hommels

In Nederland kun je ongeveer 29 verschillende soorten hommels tegenkomen. Een paar zijn makkelijk herkenbaar en hebben een duidelijk kleurpatroon dat niet bij andere soorten gezien wordt. Veel andere soorten lijken erg op elkaar, er zijn zelfs soorten die dubbelgangers hebben, waardoor ze zelfs voor de echte kenners nauwelijks uit elkaar te houden zijn.

Enkele bekende hommelsoorten zijn:
• Akkerhommel
• Aardhommel
• Weidehommel
• Steenhommel

Hommels zijn sociale bijen

Hommels zijn wilde bijen en worden niet verzorgd door een imker. De meeste wilde bijen zijn solitair levende insecten, in tegenstelling tot de honingbijen die in grote volken bij elkaar wonen in een bijenkast. De enige andere wilde bijen die sociaal gedrag vertonen zijn groefbijen.

Hommels hebben een sociale levenswijze, dat houdt in dat de vrouwtjes samenwerken om het nest te bouwen en het broed te verzorgen. Eén vrouwtje, de koningin, legt de eitjes. De andere vrouwtjes zijn de dochters van de koningin en worden de werksters genoemd. Ze leggen zelf geen eieren en helpen hun moeder in het nest.
De werksters verzamelen stuifmeel en nectar, waarmee het nieuwe broed en de koningin gevoed worden.

Het hommelnest

Een hommelnest bestaat in het begin alleen uit de koningin. Ze is aan het einde van de vorige zomer bevrucht, heeft zich volgegeten en verstopt om te overwinteren, om in de vroege lente uit haar schuilplaats te komen op zoek naar voorjaarsbloemen. Als ze goed doorvoedt is, begint ze met het bouwen van een nest. Dit kan ondergronds zijn, in een verlaten muizenhol bijvoorbeeld. Maar ook bovengronds tussen pollen gras of in een holle boom kun je hommelnesten vinden.

Uit de eerste eieren komen alleen werksters. Die nemen de bouw van het nest en het verzamelen van voedsel over van de koningin, zodat die zich alleen nog hoeft te richten op het leggen van eieren.
Wat later in de zomer komen er mannetjes en nieuwe koninginnen uit de eitjes. Deze verlaten het nest, op zoek naar een partner om zich mee voort te planten. De oude koningin zal sterven en zo begint de cyclus weer opnieuw.

Aan het einde van de zomer kan een hommelnest uit wel 200 tot 250 hommels bestaan. Aardhommels kunnen in volken tot wel 450 dieren leven. Zodra er geen nieuwe werksters meer uit de eieren komen zal het volk snel kleiner worden. Het nest raakt op den duur verlaten en wordt zelden het volgende jaar weer gebruikt.

Hommels zijn vriendelijke insecten

De reden dan veel mensen hommels leuk vinden ligt waarschijnlijk niet alleen aan hun wollige uiterlijk. Je zult weinig tot geen last hebben van hommels. Ze zijn, in tegenstelling tot wespen, niet geïnteresseerd in wat wij eten. Je zult daarom niet snel een hommel op je tuintafel hebben, tenzij je er mooie bloemen op hebt staan.

Een hommel kan steken, maar zal dit zelden doen. Alleen als ze bijvoorbeeld klem komen te zitten. Een hommel gaat niet dood na een steek, zoals veel bijen wel doen. De angel kunnen ze keer op keer gebruiken.

Je hoeft niet bang te zijn dat hommels schade aanbrengen aan je huis. Sommige soorten, zoals de steenhommel, vindt het fijn om zich in de spouwmuur te vestigen. Hommels kunnen niet knagen en zullen daarom alleen nestelen in holtes die al aanwezig zijn. Deze holtes zijn vaak klein en precies groot genoeg voor een klein volkje.

Bloemen voor hommels

Een hommelvolkje is eenjarig. Alleen de nieuwe koningin zoekt een veilige schuilplaats om de winter te overleven. De andere hommels zullen bij de eerste nachtvorst in het najaar doodgaan.
In het vroege voorjaar komt de koningin tevoorschijn en gaat op zoek naar voorjaarsbloemen om zich mee te voeden.

Hommels zijn geweldige bestuivers. Ze worden niet voor niets ingezet in kassen om tomaten en paprika’s te bestuiven. Ook diverse planten en fruitbomen in je tuin zullen blij zijn met hun komst.
Je helpt de hommels door planten met stevige bloemen op je balkon of in je tuin te zetten. Ze lijken een voorkeur te hebben voor witte, lila, paarse en blauwe bloemen.

Hommels zijn gek op:
• Vingerhoedskruid
• Salie
• Wilde marjolein
• Munt
• Kattenkruid
• Petunia
• Viooltjes
• Lupine
• Smeerwortel
• Longkruid
• Dovenetel
• Helmkruid

Help de koningin overwinteren

De hommelkoningin zal aan het einde van de zomer zich vol eten met nectar om zo een voorraadje aan te leggen voor de winter. Daarna gaat ze op zoek naar een droog, beschut en veilig plekje om te overwinteren. Je kunt haar helpen door een grote bloempot omgekeerd in je tuin te zetten, ergens onder een struik.

In de bodem maak je een gat, zorg wel dat het niet in kan regenen. Op de bodem leg je wat bladstrooisel, ter bescherming van de koningin en als eerste begin van een nest. Wie weet begint de koningin haar nest volgend jaar wel in jouw tuin.

Hommelnest in je tuin?

Een hommelnest in je tuin kan heel leuk zijn. Het zijn interessante beestjes om naar te kijken. Maar een hommel kan een nest maken op een plek die jou niet zo goed uitkomt. Je kunt niet zomaar een hommelnest verplaatsen. Hommels zijn beschermde dieren en zullen ook niet zomaar bestreden worden, tenzij ze ernstige overlast veroorzaken.

Heeft een hommel besloten om vlak naast je deur of raam een nest te beginnen dan kun je wel wat dingen doen om de overlast te beperken. Plaats bijvoorbeeld een hor, zodat de hommels niet meer naar binnen kunnen vliegen.

Heeft het hommelvolkje zich op een onhandige plek in je tuin gevestigd dan kun je er een omgekeerde emmer overheen zetten. Snijd aan één kant een flink rond gat in de emmer, zodat een hommel er makkelijk doorheen kan vliegen. Deze opening zet je aan de kant waar je er het minste last van hebt. Leg een steen bovenop de emmer, om te voorkomen dat hij wegwaait.
Een lavendelplant in de buurt van deze nieuwe ingang zorgt ervoor dat de hommels de ingang kunnen vinden en gaan gebruiken.

Wil je meer weten over hommels? Lees dan een van deze artikelen:

– Hommels met uitsterven bedreigd! 
– Zo wordt je tuin onweerstaanbaar voor bijen. 5 Tips voor een bijenvriendelijke tuin.
– Wat is het verschil tussen een bij, een wesp en een hommel?