Waar blijven de bijen in de winter?

In de winter zien we geen bijen vliegen, het is dan te koud voor deze diertjes. Wat bijen doen in de winter is afhankelijk van het soort. Honingbijen worden verzorgd door een imker en wonen in een bijenkast. Wilde bijen moeten voor zichzelf zorgen en overleven in de natuur.

De meeste soorten wilde bijen leven maar enkele weken en gaan dood nadat ze voor nakomelingen hebben gezorgt.

Honingbijen in de winter

Honingbijen overwinteren in hun bijenkast. Als de temperatuur te laag wordt om te vliegen vormen ze een wintertros. De bijen zitten dicht op elkaar en houden zich op deze manier warm. De koningin zit binnenin de tros. De buitenste laag bijen wordt regelmatig afgelost, zodat ze allemaal van de warmte profiteren.

De temperatuur binnenin de tros oplopen tot wel 20 graden Celsius. Ook als het buiten vriest. Deze warmte wekken ze op door hun vleugelspieren te bewegen. Ze eten honing om voldoende energie te hebben om deze inspanning te leveren.
Natuurlijk helpt het wel als de bijenkast tochtdicht is en eventueel voorzien wordt van een beetje isolatie.

De bijen zelf zorgen er ook voor dat alle naden en kieren van de bijenkast goed afgesloten zijn. Dit doen ze met het plakkerige goedje propolis, wat ze meteen beschermt tegen schimmels, bacteriën en andere indringers.

Honingbijen, alleen de dames overwinteren

Honingbijen overwinteren als volwassen bij. Alleen de werksters en de koningin overleven de winter.
De winter is een periode van schaarste. De bijen leggen daarom een flinke voorraad honing en stuifmeel aan, maar niet het hele volk kan hiermee gevoed worden. Daarom worden alle onnodige monden die gevoed moeten worden uit de bijenkast gewerkt. Het gaat dan om de darren. De mannetjes worden voor de winter uit het bijenvolk verjaagd door de werksters.

De werksters zullen, samen met de koningin, de winter doorbrengen in de bijenkast.

Het bijenvolk in de winter

Door deze inkrimping kan het bijenvolk nu met enkele 10.000 bijen de winter ingaan. De koningin legt in de zomer met gemak 2000 eitjes per dag. In de winter bouwt dit af en zal ze op een gegeven moment helemaal geen eitjes meer leggen. Zo blijft het bijenvolk in de winter redelijk stabiel.

De winterbijen bijen hoeven niet druk naar planten te vliegen, op zoek naar voedsel. Alles wat ze nodig hebben zit in de bijenkast. Winterbijen verslijten daardoor een stuk minder snel. Waar zomerbijen maar een week of 6 oud worden, kunnen winterbijen wel 6 maanden oud worden.

Honingbijen, aan het einde van de winter

Zodra de dagen langer worden zullen de bijen hun koningin meer voeren. Hierdoor zal ze weer beginnen met eitjes leggen. De lente is begonnen en het bijenvolk komt weer tot leven. Zodra de temperatuur boven de 10 graden Celsius uitkomt zullen de bijen beginnen te vliegen, op zoek naar voedsel.

Wilde bijen in de winter

Niet alle wilde bijen overleven de winter als volwassen insect. Van de hommels zal alleen de koningin overwinteren. De mannetjes en werksters gaan bij de eerste nachtvorst dood. Er zijn bijensoorten die zich net voor de winter ontwikkelen tot volwassen bij, om te kunnen overwinteren. Van andere wilde bijensoorten overwinteren sommige larve in een broedcel. In de broedcel is voedsel aanwezig. Deze voedselvooraad heeft de moeder bij aangelegd. De larve eet eerst het voedsel op en zal daarna in winterslaap gaan. Anderen zullen als pop de winter doorbrengen en in het vroege voorjaar ontpoppen als bij.

Wilde bijen, aan het einde van de winter

Zodra het warm genoeg is komen de bijen uit hun winterschuilplaats. Voor de meeste bijen zal de temperatuur boven de 10 graden moeten komen om te kunnen vliegen. Hommels kunnen met 7 graden al hun nest verlaten.

De mannetjes zullen enkele dagen of weken voor de vrouwtjes hun nest al verlaten. Zo zijn ze helemaal klaar om met de vrouwtjes te paren, zodra die hun nest uitkomen. Na de paring zullen de vrouwtjes direct een nest gaan bouwen om hun eitjes in te leggen. De vrouwtjes leggen de eitjes in een broedcel, samen met een voedselpakket voor de larve.

Hierna zal de bij sterven. Ze hebben hard gewerkt, hun energie is op en hun vleugels versleten. Het is aan de nieuwe generatie om het werk voort te zetten.

Het leven van een bij, het hele jaar rond

Het leven van een bij is heel interessant. Wil je hier alles over weten? Ontdek de wondere wereld van de honingbij. Lees ons gratis e-book: Een jaar uit het leven van een bijenvolk.