Hoe bereid je een Warré kast voor op de komst van een bijenzwerm?
20 mei 2017 

Hoe bereid je een Warré kast voor op de komst van een bijenzwerm?

Vorige week eindelijk een bijenzwerm geschept. Een zwerm is precies wat ik nodig had om mijn eerste Warré kast te bevolken. En een eerste mogelijkheid om praktische ervaring op te doen met bijenhouden in een Warré kast. Maar eerst moet je de Warré kast voorbereiden voordat je een zwerm kan huisvesten. Ik leg je stap voor stap uit hoe ik dat gedaan heb.

Warré kast behandelen tegen weersinvloeden

Voor het behandelen van cederhout vaak gekookte lijnolie aanbevolen, maar mijn ervaring met gekookte lijnolie is niet positief. Het bied onvoldoene werstand tegen weersinvloedden. Daarom heb ik de Warré kast behandeld met Deense olie. Helaas was al na een seizoen het daken al aan het verweren. 🙁

Sindsdien behandel ik al mijn cederhouten kasten met Jotun Visir Oljegrunning Klar en Jotun Demidekk. Dit bied een super goede bescherming tegen wer en wind en laat de mooi warme houtkleur intact.

warre kast verven deense olie

Joost verft een Warré kast met Deense olie.

De eerste bui op de nog lege Warré kast was een goede test. Het water loopt er mooi vanaf!

warre kast dak

Deense olie maakt je Warré kast weerbestendig.

Toplatjes voorzien van voorbouw

In een Warré kast gebruik je geen raampjes met kunstraat, maar toplatten met voorbouw. Het is enorm belangrijk dat je de toplatten van voorbouw voorziet zodat de bijen hun raten mooi in het midden bouwen. Bekijk hier mijn video:


Zo heb ik het gedaan:

  1. In een toplat heb ik twee spijkertje geslagen. Precies in het midden van een toplat en aan beide zijden eentje. Zo heb je een mal om de was langs te gieten;
  2. Om te voorkomen dat de was ook aan de mal hecht laat je het toplatje met de spijkertjes in koud water weken;
  3. Ondertussen heb ik biologische bijenwas laten smelten. Je kan natuurlijk ook bijenwas uit je eigen imkerij gebruiken. Bijenwas is brandbaar, smelt bijenwas daarom altijd au bain-marie.

Als je een toplat tegen de spijkertje van de mal houdt en daarlangs de bijenwas laat stromen krijg je precies in het midden van de toplat een richeltje was. Hierop beginnen de bijen met het aanzetten van de raat. Het is belangrijk dat de toplatten droog zijn, ander hecht de bijenwas niet.

De toplatten in een Warré kast hebben een hart op hart afstand van 36 mm. De toplatten zijn 24 mm breed en de binnenmaat van een Warré broedkamer is 30 cm. Voor de juiste afstand moet er tussen elk latje en tussen de zijwand en een toplat 12 mm ruimte zijn. Als je de toplatten goed hebt verdeeld zet je ze vast met een koploos spijkertje.

Twee broedkamertjes van de Warré kast leken mij genoeg om de zwerm te huisvesten dus heb ik samen met mijn zoon Joost 16 toplatten voorzien van voorbouw.

Voordeel een Warré kast met toplatten

Het gebruik van toplatten bespaart kosten omdat je géén kunstraat hoeft te kopen. Je kan je eigen bijenwas gebruiken die niet vervuild of vervalst is. Bovendien bespaar je veel tijd: je hoeft geen ramen te timmeren, oogjes te zetten, draad te spannen of kunstraat in te smelten.

Standplaats voor de Warré kast

De Warré kast heb ik klaar gezet in onze achtertuin op een gerecyclede tuintegel zodat de voetjes niet direct in het natte gras staan. Het is belangrijk dat je de tegel waterpas stelt op een laagje straatzand. Bij natuurbouw is het absoluut noodzakelijk dat de bijenkast waterpas staat.

standplaats warré kast waterpas

De standplaats van een Warré kast moet waterpas zijn.

Zwerm huisvesten

Terug naar de zwerm. De zwerm heb ik behandeld met Oxuvar tegen varroamijten. Zo geef je het bijenvolk een varroa arme start.  Voordat je de zwerm in de Warré kast stort, zet je er eerst een lege broedkamer op. De zwerm stort je dan in de lege broedkamer. De zwerm zal langzaam door de toplatten naar beneden zakken. Met een beetje rook kan je het proces versnellen. Als de zwerm naar beneden is gezakt haal je de lege broedkamer eraf en leg je het dekkleedje erop, daarop komt de bak met isolatiemateriaal en tenslotte het dak. De laatste bijen die nog in het zwermkastje zitten klop je af op de grond voor de Warré kast.

Bijenvolk met rust laten

De volgende dag zag ik aan de vele wasplaatjes op de lade dat de bijen aan het bouwen zijn. Tussen de wasplaatjes lagen ook een paar varroamijten. De Oxuvar heeft zijn werk gedaan! Een zwerm hoef je de eerste dagen niet te voeren. Een zwerm neemt voldoende honing mee als voedselvoorraad. Bovendien staat er in de directe omgeving veel in bloei en er is goed weer voorspeld. Bij slechte dracht en/of slecht vliegweer moet je de zwerm na een paar dagen wel voeren. Voer het liefst met eigen honing of anders suikerwater, maar nooit buitenlandse honing. Buitenlandse honing bevat sporen van Amerikaans vuilbroed!

wasplaatjes lade warre kast

Wasplaatjes op de lade van de Warre kast: de bijen bouwen raten.

Eerste vluchtige inspectie van het bijenvolk

Woensdag kon ik toch niet even laten om even onder het dekkleedje te kijken. Ik wilde mijzelf ervan overtuigen dat ze ook echt aan het bouwen zijn, maar ik wilde vooral weten of de raten ook in het midden van de toplatten zaten. Met korte broek (met was de eerste zomerse dag van 2017!) maar wel met een kap op heb ik even snel gekeken. Wat ik zag maakte me echt blij: op alle 8 toplatten zijn de bijen begonnen met bouwen. Aan alle toplatten zag ik de zuiver witte raten van jonge bijenwas.

Missie geslaagd!

warre kast tuinkast

De Warré kast (op de achtergrond) met de zwerm in onze tuin.

 

PS Wil je meer weten over bijenhouden in een Warré kast? Dan heb ik twee boekentips voor je:

  1. Beekeeping for all van Emille Warré *** Nederlands talige versie ***
  2. Natural Beekeeping with the Warré Hive van David Heaf

Heb je vragen? Stel ze gerust hieronder!

Over de schrijver
Hoi, Ik ben Jeroen Vorstman. Ik werkte onder andere als bijenonderzoeker voor Wageningen University & Research, Agriterra en 8 jaar voor de Nederlandse Bijenhouders Vereniging. 25 jaar geleden begon ik met bijenhouden, maar al gauw groeide mijn hobby uit tot een professionele imkerij met meer dan 100 bijenvolken. In 2015 schreef ik het boek Bijenhouden voor iedereen. In 2022 verscheen alweer de vijfde druk en daar ben ik super trots op. In 2016 startte ik de online Bijenclub en in 2017 de eerste online imkercursus. Als Bijencoach help ik je graag op weg met het starten als imker. Naast imker ben in ecoloog met een bijzondere interesse in sociale insecten. Verder ben ik trotse vader van drie zoons: Guus, Maarten en Joost. En man van mijn prachtige vrouw Dorien.
Jan Mulder
Door

Jan Mulder

op 01 Jun 2017

Fijn, Jeroen. Met jou uitleg kan ik mijn imkervrienden uitleggen hoe het met een Warré kast kan werken. En ik durf nu gemakkelijker te beginnen. Groetjes, Jan

ing. Jeroen Vorstman
ing. Jeroen Vorstman
Door

ing. Jeroen Vorstman

op 02 Jun 2017

Gisteren heb ik voor een tweede Warré kast de toplatten klaar gemaakt. Dit keer heb ik een 60 ml https://www.imkerwinkel.nl/doseerspuit-oxaalzuurbehandeling-oxuvar" target="_blank" rel="nofollow">doseerspuit van imkerwinkel.nl gebruikt om de was langs de mal op de toplatten te laten lopen. Dat bleek een groot succes! Zo kan je het doen: 1. Biologische bijenwas in een grote glazen pot doen; 2. De glazen pot met bijenwas in een pannetje zetten en au bain maire verwarmen tot alle was gesmolten is; 3. Vloeibare bijenwas opzuigen met de doseerspuit; 4. Met de doseerspuit de vloeibare bijenwas langs het malletje laten lopen. Om te voorkomen dat de bijenwas in de doseerspuit stolt zet je de doseerspuit in de glazen pot met de vloeibare was telkens als je een toplat klaar hebt. Dit werkt echt perfect! Succes!

Erik van Ooijen
Door

Erik van Ooijen

op 05 Jun 2017

Dag Jeroen, Ik heb 3 weken geleden de een zwerm in de Warrekast gebracht. Ik heb ook twee bakken gebruikt. Een deel van de bijen boven de bakken ingegoten. De rest van de bijen hebben we op een laken dat voor de ingang lag afgeslagen. Ze lopen dan netjes allemaal naar binnen. Ik heb wel twee bakken laten staan. Ze huisvesten zich direct in de bovenste bak en hebben voldoende ruimte om later ook beneden door te bouwen. Binnen ongeveer 10 dagen waren alle 8 latten al uitgebouwd. Nu zijn ze in de benedenbak begonnen te bouwen. Ik stuur zo enkele foto's

ing. Jeroen Vorstman
Door

ing. Jeroen Vorstman

op 06 Jun 2017

Hoi Erik, dat is hartstikke mooi! Ik ben benieuwd naar je foto's van de Warré kast.

Erik van Ooijen
Door

Erik van Ooijen

op 27 Jun 2017

Dag Jeroen Gisteren is er een zwerm vertrokken uit de warrekast. Ik denk dat het mijn schuld was omdat ik te laat een bak bijgeplaatst heb. Zondag zag ik onder in de kast al een forse hoeveelheid bijen hangen. Ik zag vorige week nog geen activiteit in de onderbak (ik heb twee bakken geplaatst) en dacht dat het nog wel los zou lopen. Het is echter hard gegaan, De onderste bak is in enkele dagen voor bijna de helft uitgebouwd. Het volk is geland in een struik enkele meters verderop en heb ik gelukkig weer gewoon kunnen scheppen. Niets verloren dus. Het volk heb ik in een 6-ramer geplaatst. Deze 6-ramer heb ik op de plaats van de warrekast (van waaruit ze zijn ontsnapt) geplaatst. Dit zoals je in je boekje ook beschrijft. De warrekast heb ik enkele meters verderop neergezet zodat de vliegbijen als het goed is nu ook in de 6-ramer zitten. Volgens je boekje hoef ik nu niets meer te doen en zullen de bijen in de warrekast zelf de doppen die teveel zijn wegvreten. Ik hoef dus nu geen doppen te breken. Klopt dit, of zie ik iets over het hoofd? Bedankt, Erik

ing. Jeroen Vorstman
Door

ing. Jeroen Vorstman

op 27 Jun 2017

Hoi Erik, elke imker "overkomt" wel eens eens een zwerm. Zwermen vind ik altijd weer een spectaculair fenomeen dat ik voor geen goud wil missen. Het is een diepgewortelde eigenschap van een bijenvolk om zich te vermenigvuldigen en dus zeker niet jouw schuld ;-) Maar om op je vraag terug te komen: Je hebt nu eigenlijk een vlieger gemaakt. De Warré kast zal zijn vliegbijen verliezen omdat die naar de zesramer op de oorspronkelijke plek terugvliegen. Als je na een week de Warré kast naar de ander kant van de oorspronkelijke plek verplaatst zal het bijenvolk nog een keer alle vliegbijen verliezen. Het volk verliest dan ook de zin om nog een nazwerm te geven. Je hoeft dan geen doppen te breken. Let wel op dat een zesramer met de voorzwerm misschien te krap is om al die afvliegende bijen op te vangen.

Erik van Ooijen
Door

Erik van Ooijen

op 27 Jun 2017

Dag Jeroen, Bedankt voor de reactie. Ik dacht al wel dat de 6-ramer erg krap was. Ik had het plan om ze dit weekeinde al over te zetten naar een 11-ramer. Voordeel is wel dat het volledig natuurbouw is, dus ze zijn nog wel even bezig..... en als het goed is gaan ze voor die tijd nog niet opnieuw zwermen, tijd om een zwermcel aan te maken is er nauwelijks.

Paul
Door

Paul

op 17 Jul 2017

Als je een zwerm in een Warre kast stop hoelang duurt het dan voor er eitjes en/of broed is ? Ik heb 7 uitgebouwde raampjes maar nog geen eitjes of broed . Dat is nu 14 dagen geleden.

Jeroen Vorstman
Door

Jeroen Vorstman

op 17 Jul 2017

Hoi Paul, misschien is het een nazwerm en moet de jonge koningin nog op bruidsvlucht gaan. Dan zou zou ze na drie weken aan de leg moeten gaan.

Rogiers
Door

Rogiers

op 14 Oct 2017

Zijn die 2 boeken alleen in het engels verkrijgbaar of ook in het Nederlands. En moet ge lessen volgen voor bijen. Mvg familie Rogiers-Laureys

Jeroen Vorstman
Door

Jeroen Vorstman

op 14 Oct 2017

Hoi Jimmy, helaas zijn deze boeken alleen in het Engels. Het is natuurlijk geen verplichting om lessen te volgen om bijen te houden, maar ik beveel het wel aan. Met onze online lessen kan je in je eigen tempo leren, waar en wanneer je maar wil. Succes!

Rogiers
Door

Rogiers

op 14 Oct 2017

Waar vindt ik die oneline lessen en wat kosten die. Had mij willen inschrijven voor imker lessen maar was te laat en dat kwam 30 Euro voor de lessen van beginnende imker. Mvg

Jeroen Vorstman
Door

Jeroen Vorstman

op 16 Oct 2017

Hoi Jimmy, alles over het lidmaatschap van de Bijenclub met de online imkercursus vind je op: https://bijenclub.com/lidmaatschap/ De lessen (meer dan 50 praktijk video's) zijn een logisch vervolg op mijn boek Bijenhouden voor iedereen.

Bijenliefhebber
Door

Bijenliefhebber

op 27 Dec 2017

Dag Jeroen, Ik zou graag mijn bijen zelf hun wafels laten maken. Mijn oog is dan gevallen op de Warré kast. Ook omdat je zei dat de warmtehuishouding goed was in deze kast. Heb dit jaar voor het eerst begonnen met een traditionele kast. Ben heel blij met mijn vriendelijke bijen. Ik heb een enorme honing oogst gehad van 32kg500gram. Plus nog een niet te tillen broedbak die de bijen nog na begin juli gevuld hebben voor wintervoorraad. Mijn bijen zijn zwerm traag dit eerste jaar. Zodra ze een dop aanmaken zou ik die dan in een Warré kast kunnen plaatsen ? Aangezien je niet met raampjes werkt in deze kasten vraag ik me af hoe. Mijn kast heeft zo'n goed volk dat ik die graag zou benutten voor de Warré kast. Ik heb ook 2 kapot geknaagde volwassen mijten op de bodem gevonden. Dit geef toch aan dat de bij zo'n mijt aankan ? Dan heb ik nog een laatste vraag. Waar kan ik een cederhouten Warré kast kopen ? Ik heb Warré kasten gevonden in beukenhout. Zijn die even goed? Deze komen met raampjes, zie Holtermann Imker-Shop. Zijn die aan te raden ? Hartelijk dank alvast voor uw antwoord.

Jeroen Vorstman
Door

Jeroen Vorstman

op 27 Dec 2017

Hoi Carmen, Mooie opbrengst! Ook in een traditionele bijenkast kan je bijen hun eigen raten laten bouwen (lees meer op: https://bijenclub.com/bijengezondheid/natuurbouw/), maar een Warré kast heeft een betere warmtehuishouding. Beschadigde mijten op de varroalade zijn geen garantie dat je bijen de mijtpopulatie aan kan, maar het is een goed idee om van een vriendelijk en zwermtraag volk na te telen. Als je een rijpe dop uit je goede bijenvolk wil gebruiken om een nieuw volk te maken in een Warré kast kan je als volgt te werk gaan: - maak eerste een kunstzwerm (zonder koningin!) in een emmer en besproei de bijen met water; - in plaats van water kan je ook een oxaalzuuroplossing gebruiken om gelijk de varroamijten te bestrijden (lees meer op: https://bijenclub.com/imker-kennisbank/varroa-bestrijden/oxuvar/); - giet de kunstzwerm in de Warré kast en klem de rijpe dop voorzichtig tussen de toplatten; - sluit de kast af en zet de kast op een koele plaats; - laat kast twee nachten staan; - in de avond van de derde dag zet je de Warré kast in de tuin en open het vlieggat. Als er veel in bloei staat en er veel nectar binnengedragen wordt hoef je niet te voeren. Bloeit er weinig en is het weer ongunstig voer het volkje dan met honingwater zodat ze snel met bouwen van raten beginnen. Red cedar houten Warré kasten zijn helaas niet te koop. Het hout van Holtermann bijenkasten is niet van goede kwaliteit. Het beste alternatief is een Warré kast van grenenhout zoals wij die in onze webshop verkopen (https://www.imkerwinkel.nl/warre-bijenkast). Succes!

Adine
Door

Adine

op 22 Mar 2018

Ik kwam tijdens het zoeken naar informatie over de warré kast op jouw site. Ik heb er al veel handige informatie gevonden maar zou je toch nog een vraag willen stellen. Ik heb vorig jaar de basiscursus voor imker gevolgd. Dit jaar zou ik heel graag zelf een volkje houden. De warré kast spreekt mij erg aan omdat de bijen zelf hun raat kunnen maken en de manier van, van onder naar boven werken lijkt mij ook heel efficiënt en overzichtelijk. Nou vroeg ik mij af, zou jij een beginner zoals ik aanraden om met een warré kast te starten of liever toch gewoon een spaarkast? Wat zijn verder jouw ervaringen met natuurbouw? Een medecursist had bij natuurbouw dat de bijen de raat tegen de zijkanten aanbouwden en dit was met geen mogelijkheid meer netjes weg te halen. Ik zag op jouw site al jouw filmpje over een laagje was aanbrengen op de latjes. Volgens mij voorkom je hiermee warbouw. Dankjewel trouwens voor alle handige informatie.

Jeroen Vorstman
Door

Jeroen Vorstman

op 22 Mar 2018

Hoi Adine, Bedankt voor je reactie. Beginnende imkers raad ik aan te beginnen met een spaarkast. Bij een spaarkast kan je de raampjes er makkelijk uit halen om ze te bekijken. Bij een Warré kast kan dat niet. Door te beginnen met een spaarkast leer je hoe een bijenvolk functioneert. Na een paar jaar ervaring met een spaarkast start je met een Warré kast. In een spaarkast kan je trouwens ook goed met natuurbouw werken. Tips en video's over natuurbouw in een spaarkast vind je in mijn blog: https://bijenclub.com/bijengezondheid/natuurbouw/

Annemarie
Door

Annemarie

op 02 Apr 2019

Hallo Jeroen, ik heb een volk nu 2 seizoenen in een warrékast zitten maar loop tegen wat dingen aan. Wellicht kun jij me advies geven? Het eerste is dat de bovenkast vol is, maar de bijen niet naar beneden verder uitbouwen. De benedenbak staat er maar er wordt dus geen gebruik van gemaakt. Het volkje blijft dus relatief klein met kans op zwermen. Hoe stimuleer ik ze om toch naar beneden te gaan? Het tweede is dat de bijen hun raten aan de zijkant vastbouwen. Ook zijn ze redelijk golvend gebouwd. Dit heeft als gevolg dat ik ze er niet uit kan halen. Op zich niet zo erg, maar nu na 2 seizoenen zijn de binnenste raten wel erg donker geworden. Op welke manier kun je raatvernieuwing toepassen in de Warrékast?

Jeroen Vorstman
Door

Jeroen Vorstman

op 03 Apr 2019

Hoi Annemarie, Ik loop tegen hetzelfde probleem aan, de bijen willen niet naar beneden om uit te breiden. Dat gebeurt ook wel bij spaarkasten als je een lege bak onderzet. Om de bijen een handje te helpen hang je dan een paar uitgebouwde ramen in de onderste kamer. Dat kan je ook bij een Warré kast doen. Raatvernieuwen doe je in bij de honingoogst. Als aan het eind van het seizoen de bovenste kamer is gevuld met honing haal je die eraf. Nadat je de honing eruit hebt geslingerd of geperst hou je de was over. De lege kamer met de toplatten plaats je het volgende seizoen weer onderop.

Annemarie
Door

Annemarie

op 03 Apr 2019

bedankt voor je reactie Jeroen. Dan is het wel lastig want honing oogsten kan nu niet omdat de bovenkamer het complete broed-honingnest bevat. Daarbij zijn de huidige ramen veel te donker om nog te kunnen slingeren, mochten ze gevuld zijn met honing. Ik denk dat ik eens ga proberen om een bak bovenop te zetten zodra de dracht losbarst. Wellicht gaan ze die als honingopslag gebruiken. Blijf ik natuurlijk wel nog met dat donkere broednest zitten. Ik ga er even verder op broeden ;-)

Fred
Door

Fred

op 13 Jun 2019

Hoi Jeroen, Sinds enkele weken in het bezit van warre kasten. En wil ze behandelen met Deense olie zoals jij hierboven omschrijft. Maar waar kun je deze kopen ? Mvg, Fred

Jeroen Vorstman
Door

Jeroen Vorstman

op 15 Jul 2019

Hoi Fred, tegenwoordig behand ik al mijn kasten met Jotun Visir Oljegrunning Klar en Jotun Demidekk. Deense olie biedt onvoldoende bescherming tegen weersinvloedden.

Ineke
Door

Ineke

op 21 Jan 2020

Hoi Jeroen . Ik heb in het verleden de traditionele bijenkasten gehad en vond dat niet mijn manier van imkeren . Nu wil ik een warrékast aanschaffen en op de natuurlijke manier bijenhouden wat beter bij mij past . Een imker wil mij erbij helpen . Is het nu toch nodig om een boek over de warré kast die jij adviseert aan te schaffen als handleiding of heb ik voldoende aan de ervaring van de imker die ook al natuurlijk imkerde in de traditionele spaarkasten . Ik wee niet of de werkwijze het zelfde is van deze kasten . groetjes Ineke

Danny
Door

Danny

op 23 Mar 2024

Hoi Jeroen, kun je iets meer vertellen over de Jotun verven die jij gebruikt? Welke gebruik je precies en gaan beide soorten op de kast? In welke volgorde? Ook de binnenkant? Alvast bedankt voor je reactie!

Reactie plaatsen